Religia Mezopotami I Egiptu

Religia Mezopotami i  Egiptu 

Bogowie Mezopotamii:

Adad bóstwo władające burzami, gromami, piorunami i wiatrami, pan pogody i zjawisk atmosferycznych, dawca
urodzajnego deszczu, opiekun roślin, bóstwo przepowiedni, patronem Damaszku. Symbolem ADADA była wiązka piorunów, a świętym zwierzęciem byk. W sztuce przedstawiano go stojącego na byku lub smoku i trzymającego w jednej ręce piorunu, a drugiej topór. Szczególnie czczono go w Aszur, Aleppo i Damaszku.

Aszur na początku był narodowym bogiem Asyryjczyków, opiekunem miasta Aszur, był personifikacją miasta-państwa. W miarę sukcesów militarnych Asyrii nabierał cech bóstwa naczelnego. Stał się bogiem wojny, słońca i stwórcą świata. Był głównym wodzem wojsk asyryjskich i prowadził je do zwycięstwa. Władca był jego ziemskim namiestnikiem. Asyryjczycy umieszczali jego posągi w zdobytych miastach. Jego atrybutem była tiara z rogami lub uskrzydlony dysk słoneczny. Przedstawiano go jako wojownika z łukiem, który stoi na uskrzydlonym lwie. Główną jego świątynią było Echursaggal-kurkura w Aszur.

Iszar bogini miłości, płodności i wojny, utożsamiana z planetą Wenus. Była córką SINA i małżonką ANA, przez co była uważana za władczynię niebios. Jako narzeczona TAMMUZA była boginią wegetacji i urodzaju. W Asyrii jako boginię wojny przedstawiano ją stojącą na lwie, z łukiem i kołczanami, zaś jako boginię miłości - nagą, piękną i młodą kobietę. Jej atrybutem była ośmioramienna gwiazda, zwierzętami jej poświęconymi były: krowa, lew i gołąb, 15 było jej świętą liczbą. Główne świątynie ISZTAR znajdowały się w Babilonie, Kalchu, Uruk, Aszur i Niniwie. Jej kult łączył się z sakralną prostytucją.

Madruk najwyższy bóg w panteonie babilońskim, początkowo bóg słońca i opiekun Babilonu, potem utożsamiony został z głównym bogiem i władcą świata. Bóg-wojownik, opiekun egzorcyzmów, zaklęć i wróżb, dawca pokoju i dobrobytu, pogromca potwora Tiamat, stwórca świata i ludzi. Jego symbolem była włócznia, zaś zwierzęciem gryf. Symbolizowała go planeta Jowisz, zaś święta liczbą była 10. Głównym ośrodkiem kultu była świątynia Esangila z zigguratem Entemenanki w Babilonie.

Ea inaczej ENKI, syn ANA, patron rzemiosła i wszelkiej wiedzy, władca wód słodkich i najniższego poziomu wszechświata. Uważany był za twórcę sztuk cywilizacji i władcę magii. bóstwo przychylne ludziom, czasami podaje się go za stwórcę człowieka. Jego symbolem było żółw lub berło zakończone głową barana. Główna jego świątynia Eabzu znajduje się w Eridu.

Ninhursag sumeryjska bogini-matka, występuje w mitach również pod imionami: Nintu, Ninmah, Aruru, Balatili, Ningal i Damgalmina. Uważano ją za matkę wszystkich bogów i ludzi (miała ich lepić z gliny), boginię dzikich zwierząt. Główne jej świątynie znajdowały się w Kesz, Lagasz i Nippur.

Sin inaczej NANNA, bóstwo księżyca, każdej doby część spędza na ziemi, a część w podziemiach, gdzie sądzi umarłych. Ojciec ludzi i bogów, bóg rolnictwa, opiekun wróżbitów i lekarzy. Jego symbolem był róg księżyca, a liczbą świętą 30. Czczono go szczególnie w Aszur i Ur, którego był patronem.

Szamasz inaczej UTU, bóg słońca, sprawiedliwości i prawa, gwarant przysiąg, najwyższy sędzia, opiekun wróżbiarstwa. Jego symbolem była tarcza słoneczna, zaś 20 świętą liczbą. Przedstawiany był z piłą w ręku, gdy ogłaszał decyzje bogów, otaczała go aura blasku. Jego główne świątynie Ebabbar znajdowała się w Larsie i Sippar.

źródło:http://www.bryk.pl/wypracowania/historia/staro%C5%BCytno%C5%9B%C4%87/19879-religia_mezopotamii.html

Bogowie Egiptu:

Atum przedstawiany w postaci mężczyzny z koroną faraonów na głowie. W teologii miasta Heliopolis opisywany jako prabóg: pierwszy pagórek wyłoniony z praoceanu.

Re bóg Słońca. Jego głowę zdobi dysk słoneczny. Kapłani miasta Heliopolis także istniała ten- złączyli jego kult z wcześniejszym kultem boga Amona. Tworzył pary z wieloma bogami. Był słońcem, które świeciło w południe, właścicielem barki, którą wszyscy bogowie płyną po niebie (czyli wewnątrz bogini Nut) każdego dnia ze wschodu na zachód z krainy życia do krainy umarłych. Płynęli, aby odrodzić siebie i świat dnia następnego, podtrzymać porządek kosmosu uosobiony w postaci bogini Maat. Główny stwórca świata wg tradycji z Heliopolis, bóg słońca, patron dynastii. Od czasów IV dynastii stał się oficjalnym bóstwem narodowym, ojcem wszystkich faraonów. W czasach późniejszych identyfikowano go z innymi bogami, zwłaszcza z Amonem (Amon-Re).

Ptah przedstawiany jako mężczyzna z ogoloną głową, z berłem w ręku. W Memfis był uważany za boga-stwórcę całego świata mocą myśli i słowa. Jego świętym zwierzęciem był byk Apis. Główny bóg tradycji memfickiej, opiekun sztuki i rzemiosła. W jego świątyni hodowano byka Apisa uważanego za żyjącą duszę Ptaha.

Sobek bóg-krokodyl, którego uważano, szczególnie w okresie XI i XII dynastii (dzieje Egiptu obejmują XXX dynastii), za stwórcę świata.

Anubis bóg zmarłych. Jego świętym zwierzęciem był czarny pies (prawdopodobnie błędnie uważany też za szakala). Anubis pomagał Ozyrysowi w świecie umarłych, gdzie prześwietlał myśli człowieka.

Tot(Thot) bóg Księżyca i władca czasu przedstawiany jako ibis, pawian albo człowiek z głową tych zwierząt. Uznany za wynalazcę pisma, stał się opiekunem pisarzy. Poczytywany był także za twórcę kalendarza. Kapłani z miasta Hermopolis widzieli w nim stwórcę całego kosmosu i bogów. Bóstwo z Hermopolis przedstawiane jako pawian lub ibis. Był bogiem księżyca, magicznych ksiąg, medycyny i rachuby czasu. Jako patron skrybów uważany był przez Egipcjan za wynalazcę hieroglifów. Był też jednym z sędziów Ozyrysa zapisującym czyny zmarłego podczas sądu pośmiertnego.

Aton tarcza słoneczna utożsamiana z wczesnym odzwierciedleniem boga słonecznego. Pojawił się w czasach XVIII dynastii; jeden z jej faraonów, zakochany w Atonie, przyjął imię Echnaton (tzn. "pożyteczny dla Atona"), założył nową stolicę religijną dla całego Egiptu i rozpoczął prześladowania kultu innych bogów. Niektórzy religioznawcy widzą w tym wydarzeniu narodziny monoteizmu - pierwszego w dziejach ludzkości.

Ozyrys władca świata umarłych i ich sędzia, przedstawiany często w postaci mumii. Każdy Egipcjanin chciał się z nim utożsamić po śmierci, aby przejąć jego moc zmartwychwstania (Ozyrysa zabił bóg Set, wskrzesili zaś inni bogowie przy pomocy bogini Izydy). Brat Seta i ojciec Horusa. Był bogiem natury i zmarłych, panował nad wylewami Nilu. Uważano go za patrona władzy królewskiej, a od czasów V dynastii faraon określany był jako jego wcielenie. Kult Ozyrysa przetrwał aż do czasów hellenistycznych, stał się wówczas popularny w całym basenie Morza Śródziemnego.

Hathor bogini nieba i uosobienie Wielkiej Macierzy, przedstawiana najczęściej w dwóch postaciach: kobiety z dyskiem słonecznym na głowie między rogami albo jako krowa. Była okiem Horusa i okiem Re, łzami, z których powstał człowiek. Opiekunka kobiet rodzących i Drzewo Życia po śmierci. Utożsamiały się z nią żony faraonów. Inne boginie, jak choćby Maat, Izyda, Nut, Sachmet, Bastet, Neit, Seszat, Mut przejmowały jej cechy. Jako bogini Uto-Wadżet (atakująca kobra), była promieniami słońca: życiodajnymi i śmiercionośnymi, które symbolizował ureusz (znak węża), noszony na czole przez władców.

Amon bóg o niebieskiej skórze i głowie zdobionej dwoma piórami. W rękach trzyma bicz i znak życia anch. Początkowo lokalny bóg Teb rozwinął się w potężne bóstwo w Hermopolis. Był on patronem faraonów i spraw świeckich związanych z tym urzędem. Otaczała go aura tajemniczości, "niewidzialny bóg" pilnie strzegł swoich sekretów. W okresie Nowego Państwa połączono go z Re - powstał Amon-Re, który otoczył opieką cały Egipt. Do dziś można oglądać w Karnaku i Luksorze ruiny monumentalnych świątyń zbudowanych ku jego czci.

Horus Uosabiał cały Egipt. Faraonowie utożsamiali się z Horusem i przejmowali różne jego imiona. Słońce i księżyc były jego oczami, stąd tytuł Pana Niebios. Horusa-faraona otaczały zwykle boginie: Nechbet (sęp) i Wadżet (kobra), które symbolizowały połączony Egipt Górny i Dolny oraz uosabiały Hathor. syn Ozyrysa o sokolej głowie. Był bogiem nieba, opiekunem władzy królewskiej, jego zasługą miało być też powstanie ras ludzkich.

Set gwałtowny Pan Burzy, piorunów i pustyni. Jego świętym zwierzęciem był dziwny czworonóg (połączenie osła-antylopy-świni-psa). Możliwe, że był najważniejszym bogiem Egiptu przed I dynastią; zdetronizował go Horus (słynne są przekazy o ich walce). Zaczynając od XXV dynastii, staje się wcieleniem zła, utożsamiany z przeciwnikiem wszystkich bogów Egiptu i ludzi - wężem Apopisem. Tymczasem wcześniej przedstawiano go, jak stoi w barce Re i przebija włócznią złego Apopisa. Możliwe, że Seta uważano za boga obcokrajowców, o których opinia była coraz gorsza. Pojawiło się przekonanie, że "Horus jest bogiem Egiptu, a Set wszystkich innych narodów". Miał być jedynym bogiem, który nie umrze. Zły brat i morderca Ozyrysa, bóg pustyń, wojen, patron królów odrzucających imię horusowe. Jego kult był oficjalnie zakazany.

Chnum przedstawiany jako człowiek z głową barana był bogiem płodności, który stworzył ludzi I bogów na kole garncarskim. Opiekował się również źródłami Nilu. Często łączony z Re i innymi bogami.

Izyda siostra ,małżonka i mścicielka Ozyrysa, matka Horusa. Opiekunka świata, przedstawiana, podobnie jak Hathor, z dyskiem słonecznym. Ani dla starożytnych Egipcjan, ani dla nas sens imion wielu bogów nie  jest znany. Na przykład imię boga Re miało kryć w sobie tajemnicę pilnie strzeżoną nawet przed innymi bogami. Magiczny papirus turyński opowiada o bogini Izydzie, która chce podstępem wydrzeć Re znajomość jego prawdziwego imienia; Re próbuje ją oszukać słowami: "Rano jestem Chepre, w południe Re, Atum wieczorem". Była uważana za 
matkę władców Egiptu.

Nut bogini nieba to ona uosabiala niebieski firmament.

Bastet kociogłowa bogini płodności i słonecznego ciepła.

Bes dobry bożek domowy o postaci karła, który swoim wyglądem miał odstraszać złe moce.

źródło:http://www.sciaga.pl/tekst/16835-17-bogowie_egiptu

Opis religii mezopotamskiej:

Była zbiorem wierzeń politeistycznych. Jej zasięg był szeroki - rozciągała się na prawie cały Bliski Wschód, zaś jej echo widoczne jest w wielu innych kulturach.

Lud Mezopotamii przywiązywał duże znaczenie do obrzędów związanych z religią. W tamtejszym panteonie panowała pewna hierarchia ważności. Na czele stał najwyższy bóg, którym był na ogół bóg największego miasta w państwie. Jedną z głównych cech religii mezopotamskiej było przetrwanie bogów i bogiń lokalnych - bóstw specjalnie przypisanych do poszczególnych miast lub wiosek. Ich miejsce w hierarchii bogów narodowych zależało od roli, jaką odgrywało miasto w państwie.

Katalogowaniem i spisywaniem bóstw zajmowali się kapłani. Stare bóstwa znikały, a na ich miejsce pojawiały się nowe. Czasem o bóstwach zapominano, łączono kilka bóstw w jedno, bądź też na odwrót - z jednego powstawało kilka nowych. Liczba bogów w Babilonii i Asyrii przekraczała aż trzy tysiące.

W wyniku wydarzeń politycznych na czoło panteonu wyszło dwóch małych, lokalnych bogów. Najpierw, za czasów Hammurabiego Enlila, boga Nippuru odsunął w cień bóg Babilonu - Marduk. Potem ten sam los spotkał jego, gdy w czasach supremacji Asyrii na najwyższe miejsce wyszedł bóg miasta Assur - wojowniczy i bezwzględny Assur. W tym czasie bogowie zmieniali nie tylko imiona i znaczenie, lecz i przymioty. Stało się tak, że okrutny Assur, przejmując cechy Marduka stał się ojcem bogów, panem przeznaczenia i złagodniał.

Nie brakowało też w panteonie bóstw żeńskich, a szczególnie rozpowszechniony był kult bogini-matki. Tak jak w innych kulturach, w Mezopotamii każdy bóg był patronem pewnych zjawisk bądź pojęć. Np. Nabu był bogiem mądrości, pisma i literatury, a Ninurta bogiem wojny, burzy i rolnictwa.

Ważną rolę w życiu religijnym stanowiła astrologia, czyli obserwacja ruchów ciał niebieskich w celu przepowiadania przyszłości. Babilończycy uważali, że z ruchów gwiazd można odczytać zamierzenia bogów w sprawach politycznych i militarnych.
Ludzie czuli się otoczeni demonami, które zawsze były gotowe, aby napaść na człowieka. Żeby chronić się przed nimi noszono amulety wraz z zapisanymi na nimi zaklęciami i wyrzeźbionym demonem, przed którym strzegł dany amulet. Kiedy ofiara zdradzała objawy opętania przez demona, wzywano egzorcystę, który przy pomocy zaklęć i obrzędów wyganiał złego ducha, lub też łączył je z zabiegami chirurgicznymi i sztuką medyczną. Było to spowodowane tym, że grzech (w ich rozumieniu - nieprzestrzeganie norm etycznych, których łamanie nie było karane przez sąd) uważano za pewnego rodzaju chorobę, którą należy uleczyć. Tym samym chory mógł być uważany za opętanego.

źródło:http://archeolog.bloog.pl/id,6130937,title,RELIGIA-MEZOPOTAMI,index.html?smoybbtticaid=611bab

Opis religii egipskiej:

Religia starożytnego Egiptu wzbudzała emocje zarówno w starożytności jak i w czasach nowożytnych. Dziś również nurtuje badaczy nie do końca rozwiązany problem określenia charakteru religii dawnych mieszkańców kraju nad Nilem. 
Spory i dyskusje koncentrują się wokół określenia czy religia ta była politeistyczna, czy też przejawiała pewne tendencje do monoteizmu. Na pewno miała charakter synkretyczny, co polegało na łączeniu cech różnych bóstw w jeden byt. 
Już od czasów starego państwa religia była opracowywana i porządkowana przez teologów ze świętych okręgów Heliopolis, Hermopolis i Memfis.
Wszystkie bóstwa podlegały podstawowym zasadom doktrycznym głoszącym pogląd o powstaniu i rozwoju świata przez stopniowe wyłanianie różnych postaci bytu z jednego boskiego prapierwiastka. Z tąd wypływało przekonanie, że całość kosmosu istnieje w bóstwie stwórcy. Kapłani też głosili teze o przekształceniu się jednych form bytu w drugie. Dlatego w starożytnym Egipcie istniały obok siebie sprzeczne i nie wykluczające się nawzajem kosmologie Heliopolitańska, Harmopolitańska i Memficka. 
Do najpopularniejszych bóstw w egipskim panteonie należała Triada, Ozyrys, Izyda i Horus.

źródło:http://www.sciaga.pl/tekst/15018-16-religia_egiptu